Οι χειριστικοί άνθρωποι έχουν εξελιχθεί με τον καιρό σε αυτό που είναι. Η χειραγώγηση είναι ριζωμένη στη συμπεριφορά τους και δεν το γνωρίζουν. Ο εγωισμός τους είναι τεράστιος και θα πουν επανειλημμένα ψέματα για να μη φανούν θύτες, αλλά θύματα, παρόλο που στην πραγματικότητα δεν είναι.
Ούτως ή άλλως, ένας εκ των μεγαλύτερων φόβων τους είναι να μην τους ανακαλύψετε και τους εμποδίσετε να σας ελέγχουν. Μπορεί να φαίνονται ευγενικοί, λογικοί, επικοινωνιακοί και εξυπηρετικοί. Ωστόσο, μπορούν επίσης να είναι καλοί ψεύτες και ψυχροί.
O Skinner, είναι ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες του κλάδου της ψυχολογίας στην ιστορία. Ισχυρίστηκε πως η συμπεριφορά των ανθρώπων είναι προϊόν εξωτερικών παραγόντων κι ενδεχομένως μπορεί να μεταβληθεί αν το περιβάλλον μας αλλάξει. Πράγμα που μας δίνει ελπίδες για το αν αλλάζει ο χειριστικός άνθρωπος, σωστά;
Η ψυχολογία της χειριστικότητας
Η ψυχολογία της χειριστικότητας είναι πολύ πιο περίπλοκη και βαθιά από όσο νομίζουμε. Η πλειοψηφία εκλαμβάνει τέτοιες προσωπικότητες ως υπερβολικά φιλόδοξες και ίσως ακόμη και με ελλιπή εμπάθεια ως προς την πίεση που προκαλούν στους υπόλοιπους.
Εκ των πραγμάτων, προβάλλονται ως τρομερά ισχυρές προσωπικότητες, ακριβώς γιατί στο παρελθόν έπεσαν θύματα χειρισμού ή αδικίας και ένιωσαν αβοήθητοι. Έτσι, προκύπτει μία ‘κρυφή υπόσχεση’ προς τον εαυτό τους πως δεν θα επιτρέψουν να ξαναγίνουν θύματα κανενός. Όμως, καταλήγουν να νομίζουν πως ο μοναδικός τρόπος να συμβεί αυτό είναι να είναι πάντα οι θύτες.
Μία διαφορετική εξήγηση είναι ότι όντως μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον όπου όλοι τους υπηρετούσαν. Πλέον έχουν φτάσει στο σημείο να θεωρούν δεδομένο πως πάντα οι άλλοι θα ικανοποιούν τις ανάγκες τους, χωρίς κανένα αντάλλαγμα – αυτή είναι η δυσκολότερη κατηγορία για να αλλάξει. Δηλαδή, τελικά, αλλάζει ο χειριστικός άνθρωπος; Εξαρτάται από το λόγο για τον οποίο μας χειρίζεται!
Τι ακριβώς εννοούμε όταν αναφερόμαστε στην “αλλαγή”;
Οι άνθρωποι με μακιαβελιστικές τάσεις καλούνται να αντικαταστήσουν τις χειριστικές τους συνήθειες με ένα πνεύμα συνεργατικότητας. Κοινώς, το ‘εγώ’ τους πρέπει να αποδυναμωθεί και να χρησιμοποιούν το εμείς συχνότερα, αλλά και έμπρακτα.
Αντί, λοιπόν, να προκαλούν αρνητικά συναισθήματα ή ενοχές στους άλλους ώστε να τους κάνουν ‘χατίρια’, συνιστάται να λειτουργήσουν ως μετασχηματιστικοί ηγέτες. Έτσι, θα εμπνεύσουν τους υπόλοιπους να συνεργαστούν μαζί τους, ακόμη κι αν είναι να υλοποιήσουν κάποιο δικό τους όραμα.
Για να επιτευχθεί αυτό, ένα χειριστικό άτομο χρειάζεται αρχικά να καλλιεργήσει στον εαυτό του το αίσθημα της ασφάλειας, επειδή όπως προαναφέρθηκε, χρησιμοποιεί τοξικές τακτικές για προστασία.
Σύμφωνα με τον Freud, όλοι οι άνθρωποι υιοθετούμε μηχανισμούς άμυνας, ώστε να προστατευτούμε. Παραδέχτηκε πως τέτοιοι μηχανισμοί είναι ωφέλιμοι μόνο αν είναι προσωρινοί, αλλά πολλοί άνθρωποι κάνουν μερικές τοξικές τακτικές συνήθεια. Μάλιστα, τόνισε ότι το κλειδί για την απελευθέρωση των ψυχικών μας τραυμάτων που θα οδηγήσει σε θετικές αλλαγές είναι η έκφραση των ‘θαμμένων’ κακών εμπειριών που μας πλήγωσαν.
Αλλάζει τελικά ο χειριστικός άνθρωπος;
Τα τοξικά άτομα δύνανται να μεταμορφωθούν εφόσον κατορθώσουν να συμφιλιωθούν με τις σκοτεινές εμπειρίες που τους στιγμάτισαν και τους μετέτρεψαν σε αυτό που είναι σήμερα.
Βασική προϋπόθεση είναι να νιώσουν την ασφάλεια που έλειπε από το οικογενειακό περιβάλλον τους. Ο στόχος είναι να κατορθώσουν να ανοιχτούν και να αφήσουν στο παρελθόν την παθητικο-επιθετική τους στάση κατά την οποία εμφανίζονται πολύ ισχυροί, δίχως απαραίτητα να είναι.
Τέλος, ο χειριστικός άνθρωπος αλλάζει μόνο αν ο ίδιος το αποφασίσει. Αν τρίτο πρόσωπο προσπαθήσει να τον αλλάξει, πιθανότατα να προβάλλει αντίσταση στην προσπάθειά του να αμυνθεί για να διατηρήσει την προσωπική του ταυτότητα.
